W dniu 16 września RP 2023, na Abrahamowie, znajdującym się na pograniczu Cięciny i Żabnicy, w gminie Węgierska Górka odbyło się plenerowe wydarzenie projektu „Kurierzy z Żywiecczyzny na polsko - węgierskim szlaku”, w ramach którego uczczeni zostali lokalni bohaterscy kurierzy z czasów II wojny światowej.

O godzinie 9 rozpoczęła się zbiórka przed grą terenową. Licznie zgromadzona młodzież i opiekunowie zostali przywitani przez koordynatora projektu Piotra Motykę z Beskidzkiego Towarzystwa Oświatowego, Władysława Motykę, honorowego prezesa Związku Podhalan w Polsce im. Św. Jana Pawła II Oddziału Górali Żywieckich w Milówce, a także sekretarza Nadleśnictwa Węgierska Górka, Wiesława Skrzypa, który zabrał głos w imieniu Nadleśniczego Mariana Knapka. Obecni byli także Anna Motyka, prezes Beskidzkiego Towarzystwa Oświatowego, Tadeusz Fiedor, były prezes Związku Podhalan Oddziału Górali Żywieckich w Milówce, a także gospodarz terenu, leśniczy Leśnictwa Cięcinki, Jan Kubica. Uczestnikom gry terenowej wydano mapki, przypinki, drożdżówki i wodę.Następnie organizatorzy gry terenowej, Paweł Roczyna, nauczyciel z ZSME w Żywcu oraz Mirosław Wilga z Żywieckiego Klubu Krótkofalowców wydali instrukcje dotyczące gry. Wzięli w niej udział uczniowie wraz z opiekunami z następujących szkół: Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych im. Marii Konopnickiej w Milówce, Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych w Żywcu, Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych w Żywcu, Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących im. Józefa Piłsudskiego w Żywcu - Moszczanicy, Szkoła Podstawowa im. Św. Jana Pawła II w Ciścu oraz Szkoła Podstawowa im. Franciszka Polaka w Juszczynie, a także grupa rodzinna potomków kuriera śp. Franciszka Pieli. Wśród drużyn byli obecni także przedstawiciele Jednostki Strzeleckiej 3030 Żywiec im. por. Leonarda Rybarskiego wraz z dowódcą Damianem Gołuchem.

O godzinie 12, pod szczytem Abrahamowa, odmówiony został Anioł Pański. Następnie Piotr Motyka przywitał zebranych słowami: „Szanowni Państwo! Spotykamy się dzisiaj na Abrahamowie przy Krzyżu Kurierów i Partyzantów, aby uczcić bohaterów, którzy w walce  zbrojnej i pracy dla Podziemnego Państwa Polskiego stawili opór agresji III Rzeszy na Polskę 1 września RP 1939 i agresji Związku Sowieckiego na Polskę 17 września RP 1939. Nasza obecność tutaj jest wyrazem patriotyzmu, miłości do Boga, Ojczyzny i rodnej ziemi. Dziękujemy wszystkim za tak liczne przybycie”. Msza Święta została odprawiona w intencji Kurierów z Żywiecczyzny, Żołnierzy Polski Podziemnej, Polaków, Węgrów i naszych narodów. Koncelebrowali ją: proboszcz parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w Żabnicy ks. Jacek Jaskiernia, kapelan środowisk patriotycznych ks. prałat Władysław Nowobilski, oraz duszpasterz środowisk polskich i węgierskich, w którym płynie węgierska krew, kaznodzieja ks. Maciej Józefowicz z Legnicy. W kazaniu nawiązał do chrześcijańskich dziejów Polski i Węgier oraz szczególnej duchowości maryjnej, która definiuje obydwa kraje jako „Regnum Marianum”, czyli „Królestwo Maryi”. Nazwał cudowną ikonę Matki Boskiej Częstochowskiej, prezentem Węgrów dla Polaków, podkreślając rolę węgierskiej monarchini na polskim tronie, św. Jadwigi, a także zakonu Paulinów, który przybył do Polski z Węgier. Uwypuklił także zasługi polsko - węgierskiego bohatera, męczennika komunizmu, Sługi Bożego János’a Esterházy’ego. W swoich rozważaniach poruszył temat wielowątkowej historii braterstwa Polski i Węgier, które aktualne jest również dzisiaj, gdy nasze narody pozostają znakiem sprzeciwu wobec europejskich trendów, uderzających w tradycyjne wartości. W modlitwie wiernych przedstawiono intencje zanoszone do Pana Boga w czasie Mszy Świętej. Przy Ołtarzu obecna była także siostra Rafaela z Domu Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim w Żabnicy. Oprawę muzyczną Mszy Świętej, jak i całego wydarzenia zapewniła Kapela „Romanka” w składzie Mariusz Kąkol „Harnaś” (heligonka, śpiew), który był również jednym z gospodarzy miejsca wydarzenia, jako rodowity góral z Abrahamowa, a także Marcin Biegun (skrzypce, śpiew), Stanisław Bafia (kontrabas, śpiew) oraz Tomasz Motyka (skrzypce, śpiew). Wybrzmiały między innymi pieśni: „Z dawna Polski Tyś Królową”, „Mój Boze kochany”, „Modlitwa obozowa”, „Czarna Madonna” i „Hej gronicki, gronicki wy moje kochane”.

Po Eucharystii ks. proboszcz Jacek Jaskiernia dokonał poświęcenia odnowionej Tablicy Pamięci o następującej treści: „Żołnierzom Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej z grupy „Romanka” i Rodakom z Żywiecczyzny, Cięciny i Żabnicy, wspierającym ich walkę przeciw okupantowi niemieckiemu i sowieckiemu w latach 1939-1945- Kurierom Wojskowej Bazy Łączności z Krajem kryptonim „Romek” na trasie Budapeszt – Kraków - Warszawa - Budapeszt: Franciszkowi Pieli ps. Strzała z Cięciny, Janowi Wojciuchowi ps. Wiktor z Cięciny. Cześć i chwała Bohaterom! Pomysłodawcą i Fundatorem Krzyża i Tablicy na Abrahamowie był w 2004 r. Franciszek Wojciuch.Nową Tablicę ufundowała w 2023 r. Rada Sołecka w Cięcinie i Gmina Węgierska Górka z inicjatywy Beskidzkiego Towarzystwa Oświatowego w Milówce.” Uroczystego odsłonięcia dokonali: wójt gminy Węgierska Górka Piotr Tyrlik, przewodniczący Rady Sołeckiej w Cięcinie, Stefan Piela, syn kuriera Franciszka Pieli oraz prezes Beskidzkiego Towarzystwa Oświatowego w Milówce, Anna Motyka. Następnie odśpiewano hymn Polski. Głos zabrał wójt Węgierskiej Górki, Piotr Tyrlik, który podkreślił znaczenie pamięci o lokalnych bohaterach i patriotyzmu w życiu gminy, dziękując także za realizację projektu i organizację wydarzenia Piotrowi i Władysławowi Motykom oraz Stefanowi Pieli. Potem przemówienie wygłosił dr Wojciech Frazik, członek Rady Programowej Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. prof. Wacława Felczaka w Warszawie oraz przedstawiciel Instytut Pamięci Narodowej w Krakowie, który przedstawił zebranym kluczową rolę kurierów w utrzymaniu łączności między okupowanym krajem a przedstawicielami państwa na uchodźstwie, a także ogromną pomoc udzieloną Polakom przez Węgrów, którzy mimo tego, że formalnie znajdowali się w przeciwnym bloku, okazali Polakom największe wsparcie. Stwierdził także, że nieraz pozory sojuszy politycznych mylą. Po nim wystąpił przewodniczący Rady Sołeckiej w Cięcinie Stefan Piela, który podkreślił znaczenie projektu dla rodzin kurierów z Cięciny, przypominając losy swojego ojca, śp. Franciszka Pieli i śp. Jana Wojciucha. Władysław Motyka, jeden z inicjatorów przedsięwzięcia nawiązał do prowadzenia badań nad dziejami kurierów beskidzkich z Żywiecczyzny i wskazał, że wkrótce, również w ramach tego projektu, ma ukazać się publikacja na ten temat.

Po oficjalnych wystąpieniach nadszedł moment prezentacji grup rekonstrukcji historycznej z Polski i Węgier. Emil Nagy, w ubraniu kuriera, przedstawił dwie grupy z Węgier: Grupę Rekonstrukcji Historycznej Legionu Wysockiego (Wysocki Légió Hagyományőrző Egyesület), do której należy razem z Gyulą Acsádi’m w mundurze żołnierza polskiego z czasów II wojny światowej oraz Węgierskie Stowarzyszenie Artylerzystów (Magyar Tüzér Egyesület) z Betti Nyers, w stroju kurierskim oraz Viktorem Kovács’em, jako żołnierzem węgierskim z czasów II wojny światowej. Następnie zaprezentował się Dominik Grzegorzek z Beskidzkiego Stowarzyszenia Maczkowców i Grupy Rekonstrukcji Historycznej Berda. Jakub Chowaniec, propagujący tradycje 3 Pułku Strzelców Podhalańskich wystąpił w mundurze polowym z tamtej epoki. Podobnie Artur Caputa z Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny. Prezentacja historycznych mundurów wzbudziła żywe zainteresowanie wśród młodzieży, a rekonstruktorzy ustawiali się do zdjęć wraz z uczestnikami. W ten sposób zwieńczona została oficjalna część uroczystości. Następnie uczestnicy przeszli na polanę na szczycie Abrahamowa, gdzie czekała na nich grochówka przygotowana przez przez rekonstruktorów z Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny. W tej miłej atmosferze, w górskiej scenerii trwała integracja uczestników spotkania. Wśród gości, oprócz wyżej wymienionych, obecni byli między innymi: Rodziny Kurierów z Żywiecczyzny i Żołnierzy Polski Podziemnej (w tym Rodziny śp.Franciszka Pieli (1916-1977) i śp. Jana Wojciucha (1919-1981), wiceprzewodniczący Rady Powiatu w Żywcu, Władysław Skrzyp, dyrektor Wydziału Oświaty i Wychowania Starostwa Powiatowego w Żywcu, radny Miasta Żywca, Andrzej Widzyk, Józef Żyrek, radny Gminy Węgierska Górka, prezes Fundacji Górom,właściciel Sopki Stopki, Jan Stopka, prezes Oddziału Górali Żywieckich Związku Podhalan w Milówce Krzysztof Mędrala z Delegacją i pocztem sztandarowym Oddziału w składzie: Jacek Kaleta, Tadeusz Motyka i Tadeusz Fiedor. Na uroczystości obecna była również członek zarządu Oddziału, Janina Golec z Żabnicy. Obecni także byli: Bożena Husar, Sekretarz Towarzystwa Miłośników Ziemi Żywieckiej wraz delegacją oraz dyrektor Karpackiego Rajdu Kurierów, Tomasz Wójcik. Dowóz gości w te górskie tereny był możliwy dzięki życzliwemu wsparciu Jana Stopki z Fundacji Górom, Józefa Kupczaka z Szałasu pod Baranią, zaś o bezpieczeństwo dbali przedstawiciele Ochotniczej Straży Pożarnej w Cięcinie. Głównym organizatorem wydarzenia było Beskidzkie Towarzystwo Oświatowe w Milówce. Partnerami wydarzenia natomiast: Gmina Węgierska Górka, Ośrodek Promocji Gminy Węgierska Górka, Rada Sołecka w Cięcinie, Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Żabnicy, Ochotnicza Straż Pożarna w Cięcinie, Oddział Górali Żywieckich Związku Podhalan w Milówce, Powiat Żywiecki - Starostwo Powiatowe w Żywcu oraz Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny. Za nagłośnienie odpowiadał Daniel Tlałka. Obsługę medialną wydarzenia zapewnił Mariusz Jasek z Beskid Live. Fotografiami zajmował się Krisztián Molnár, wraz z życzliwymi ludźmi, zaś wsparcia technicznego użyczył Piotr Górecki.To wydarzenie w ramach projektu „Kurierzy z Żywiecczyzny na polsko-węgierskim szlaku” zostało współfinansowane ze środków otrzymanych od Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka w Warszawie. Wdzięczni Panu Bogu, wszystkim zaangażowanym w to dzieło, współorganizatorom, uczestnikom, młodzieży wraz z opiekunami składamy serdeczne Bóg zapłać.Wymodlona miesiącami pogoda dopisała i była taka, jak to się mówi, że w sobotę Matka Boska suszy pieluszki Panu Jezuskowi. Dopisała także pogoda ducha uczestników, którzy licznie stawili się na leśnym szlaku, by wspomnieć bohaterskich kurierów żywieckich, których po węgiersku określamy: „A Żywieci futárok”. Było to wyjątkowe wydarzenie, który zgromadziło wielu ludzi, w celu docenienia i przypomnienia roli bohaterskich kurierów z Beskidu Żywieckiego. Wdzięczna pamięć o nich i pielęgnacja patriotycznych wzorców jest naszym zadaniem, cześć ich pamięci, szczęść Boże!

Autor relacji: Piotr W. Motyka, Milówka, BTO, RP 2023.

Źródło: Beskidzkie Towarzystwo Oświatowe, Milówka, RP 2023.