PROJEKT „WYCHOWANIE KU WARTOŚCIOM” współfinansowany ze środków Powiatu Żywieckiego
EDUKACJA REGIONALNA NA ŻYWIECCZYŹNIE
Projekt „Wychowanie ku wartościom” zrealizowało Beskidzkie Towarzystwo Oświatowe w Milówce we współpracy z Zespołem Programowym projektu, Związkiem Podhalan, Towarzystwem Naukowym Żywieckim, Stowarzyszeniem „Beskidzki Dom” oraz Wydziałem Oświaty i Wychowania Starostwa Powiatowego w Żywcu. Projekt zawiera dwie uzupełniające się części: program ogólny, opracowany przez Władysława Motykę oraz program autorski dr. Przemysława Dyrlagi dotyczący edukacji regionalnej w szkołach. Potrzeba opracowania takiego programu wynika z potrzeby skoordynowania rozproszonych dotąd działań różnych osób i środowisk, które choć godne uwagi, nie przekładają się na pożądany efekt w postaci silniejszej identyfikacji tożsamościowej z Żywiecczyzną. Taki stan rzeczy utrudnia prowadzenie skutecznych działań na rzecz obrony naszej tradycji i dziedzictwa, zwłaszcza, wobec różnych akcji zawłaszczających to bogactwo na cele rozbieżne z naszymi interesami regionalnymi. Widoczne to jest szczególnie na przykładzie wyraźnych tendencji rozciągania pojęcia „Śląsk” czy „śląskie” na cały obszar dziedzictwa kulturowego Żywiecczyzny, także w zakresie edukacji, kultury czy promocji atrakcji turystycznych. Przykładowa góralska kwaśnica, dzisiaj to już nie góralskie, ale „śląskie smaki”. Archaiczna muzyka góralska w wykonaniu słynnej kapeli Byrtków z Żywiecczyzny, to dzisiaj już „śląskie brzmienia”. Beskid Śląski, Beskid Żywiecki i Beskid Mały to już nie tylko Beskidy, ale także „Zielony Śląsk”. Strój górali żywieckich, strój laski z okolic Bielska-Białej, Wilamowic i Kęt czy strój wilamowski mieszczą się w „suplemencie śląskim” polskiego stroju ludowego. I tak dalej, i tak dalej, przykładów przybywa. W tej sytuacji koniecznym się staje prowadzenie wspólnych skoordynowanych akcji, na rzecz obrony naszej tradycji i dziedzictwa, także w obszarze edukacji regionalnej. Żywiecczyzna będąc administracyjnie częścią Województwa Śląskiego jest przede wszystkim częścią historycznej i kulturowej Małopolski. Budź się Żywiecczyzno!
Projekt „Wychowanie ku wartościom” wypływa z najlepszych i sprawdzonych założeń polskiego regionalizmu, który w odróżnienia od ruchów autonomicznych czy secesyjnych wzmacnia integralność i unitarny charakter państwa polskiego. W ogłoszonym w 1926 roku programie regionalizmu polskiego wskazano na najbardziej istotne jego cechy: „Budzenie w ludności pewnego terytorium świadomości jej cech odrębnych i poszanowania dla tych cech jest szkołą patriotyzmu. - We właściwościach terytorialnych przechowują się swoiste cechy narodowe. - Zasada pielęgnowania swojszczyzny w szkole wprowadza w życie postulat wychowawczy pierwszorzędnego znaczenia.” W czasach globalizacji i niebezpiecznych procesów odrywania człowieka od tradycyjnej kultury i pamięci historycznej, regionalizm powinien być źródłem odrodzenia narodu i państwa. Szczególną rolę mogą odgrywać w tym procesie świadome swoich korzeni i powinności zorganizowane środowiska regionalistów i miłośników rodnej ziemi. Takimi są górale polscy, a wśród nich górale żywieccy. Ich żywa religijność, przywiązanie do wartości, konserwatyzm i patriotyzm, zaradność i liczenie na siebie, sprawiają, że i inni mogą na nich liczyć. W dobie atomizacji społeczeństwa, uciekania ludzi w krąg spraw własnych, wyjście do drugiego człowieka i otwieranie go na to co najbliższe, własne i niepowtarzalne, daje nadzieję, że przesadny, egoistyczny indywidualizm nie będzie jedynym sensem ludzkiej egzystencji. Edukacja regionalna może spełnić ważną rolę w procesie wychowania młodego człowieka i kształtowania jego patriotycznej tożsamości. Powinna być pomocna nie tylko w budowaniu jego silnych więzi z regionem, „ojcowizną”, ale przede wszystkim z Ojczyzną. Drogowskazem dla podejmowanych inicjatyw są słowa Ojca Świętego Jana Pawła II „Pozostańcie wierni temu dziedzictwu! Uczyńcie je podstawą swojego wychowania! … Przekażcie je następnym pokoleniom!”